Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
Από την δεκαετία του ‘80 έχει κυλλήσει πολύ νερό στο ποτάμι και τα ποτάμια… δεν γυρίζουν πίσω όπως έλεγε ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για την διόγκωση του Δημοσίου με υπεράριθμο προσωπικό, την πλήρη υποταγή του λαού στο σάπιο σύστημα του διορισμός με ρουσφέτια και παιδιά σε σχολές για ένα χαρτί-βλέπε πτυχίο-.
Όλα ήταν καλά μέχρι την 10ετία του ’70 που μέχρι τότε το δόγμα ‘Μάθε παιδί μου γράμματα’ είχε αντίκρυσμα εφόσον υπήρχαν θέσεις και δουλειές σε Δημόσιο κι Ιδιωτικό τομέα. Μέχρι τότε κι άσχετα αν αυτό ήταν καταστροφικό γιατί εγκαταλείφθηκαν τα χωριά και δημιουργήθηκαν αστικά κέντρα φονιάδες των παραδόσεων και των ηθών –άλλωστε αυτός ο στόχος της αστυφιλίας-, όλα καλά. Από την δεκαετία όμως του ’80 η αντιστροφή των δεδομένων ήταν εμφανής. Και τότε έγινε η ..αλλαγή ήρθε ο σοσιαλισμός, όλοι στο Δημόσιο , όλοι ένα παιδί, όλοι στα αστικά κέντρα , δεμένοι χειροπόδαρα από τα αστικά κόμματα οι γονείς για τις δικές τους καρέκλες αλλά και για τα παιδιά τους. Κι επειδή αυτοί –οι γονείς-, πρόκοψαν τα παιδιά τους σχεδόν το 100% μοναχοπαίδια έπρεπε να απολαύσουν κάτι καλύτερο από εκείνους, δηλαδή βλέπε ατέλειωτες σπουδές σε ότι πιο παλαβό μπορείς να φανταστείς, μεταπτυχιακά και ντοκτορά σε ξένα Πανεπιστήμια κι όλα αυτά για κάτι ανώτερο από τους απλούς υπαλλήλους γονείς-σύμφωνα με τα όνειρα τους-, να έχουν μόρια δηλαδή για υψηλές θέσεις στο Δημόσιο με πριμ και bonus.
10ετία του ’90 κι ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε δηλώσει πόσο τον τρόμαζε η υπάρχουσα τότε νοοτροπία των γονιών το :<ένα πτυχίο να πάρει το παιδί κι ότι να’ναι>. Να που δικαιώνεται 30 χρόνια μετά… Τώρα που είδαμε τα αποτελέσματα αυτής της νοοτροπίας του ’90. Ποια αποτελέσματα; Τα χιλιάδες γκαρσόνια Έλληνες πτυχιούχους στο εξωτερικό. Όσο τους σπούδαζαν κι όσο οι ίδιοι σπούδαζαν ατέλειωτα χρόνια δεν αναλογίστηκαν γονείς και παιδιά , μετά τις σπουδές τι;
Αλλά Έλληνες είμαστε. Να φύγουν έξω οι άλλοι να διορίσω εγώ το παιδί μου..
Πρόσφατα σε πολιτικό γραφείο κόμματος που ήμουν για ένα ρεπορτάζ πατέρας-συνδικαλιστής έβριζε πολιτικό επειδή δεν του διόρισε την κόρη, κόρη τριανταπεντάρα που δεν έχει δουλέψει μία μέρα στη ζωή της αλλά ξέρει 5 γλώσσες κι έχει ντοκτορά, δεν ξέρει που πέφτει το χωριό των γονιών της ,αλλά ξέρει τη μισή Ευρώπη εφόσον ο πατέρας -με μέσα πολιτικά-, την έχωνε στα προγράμματα ανταλλαγής Νέων. Ο ίδιος πατέρας δεν φρόντισε να της μάθει να αγαπά το χωριό, να της μάθει όσα ο ίδιος κληρονόμησε από τους χωριάτες γονείς του. Τι θα απογίνει αυτή η άνεργη; Του είπα εφόσον ακόμη κρατιέται να πάρει την κόρη και να πάνε στο χωριό αυτός να ασχοληθεί με τη γη του να έχουν να τρώνε και να έχει τη κόρη βοηθό έως ότου βρει καμία δουλειά εκεί σε μπακάλικο, φούρνο κάπου τέλος πάντων…
Το χωριό του εδώ κοντά στην Αθήνα, είχε αδειάσει από τους Ελληνάρες αλλά τώρα είναι γεμάτο με…Αλβανούς κι άλλους που ανοίξανε τα κλειστά καφενεία, τον φούρνο, το σχολείο που ήταν κλειστό λόγω ελλείψεως μαθητών, όμως αυτοί έχουν παιδιά και …το γεμίσανε. Το χωριό σφύζει από ζωή. Ποιο έξυπνοι ήταν οι Έλληνες που το εγκατέλειψαν ;Α, έχει και Βουλγάρα-αυτός μου το είπε-, νοσοκόματο χωριό που γυρίζει στα σπίτια στους γέρους που είναι άρρωστοι, θησαυρίζει κι αγόρασε σπίτι από κληρονόμους Έλληνες που Αθηναίοι πιά τι να το κάνουν το σπίτι στο χωριό; Κι είναι παντρεμένη κι έχει 2 παιδάκια που πάνε στο δημοτικό του χωριού. Είναι η Βουλγάρα 28 ετών , η δικιά του με τις 5 γλώσσες 35 και δεν έχει δουλέψει –‘η μικρή’- ούτε μια μέρα στη ζωή της…
Φίλη δασκάλα ανέβασε στο facebook τις κερασιές του χωριού της κι έγραφε …νοσταλγικό κείμενο για τα παιδικά της χρόνια που μάζευαν τα κεράσια. Την ρώτησα: -Τώρα δεν θα τα μαζέψετε; Απάντηση: -Ποιος; δεν πάει κανείς στο χωριό. Έχει δύο εγγονές του Λυκείου. Την ρώτησα: -Οι εγγονούλες σας αγαπούν το χωριό; Γιατί δεν πάτε Σαββατοκύριακο να μαζέψετε τα κεράσια όλοι μαζί; Οι εγγονές δεν έχουν πάει ποτέ στο χωριό. Διαβάζουν… η μία εφέτος δίνει εξετάσεις. Θα περάσει κάπου, σχεδόν όλοι θα περάσουν. Θα γίνει ένα… φωτεινό μυαλό που στα 35 θα είναι ανύπαντρη, άνεργη .παράσιτο που θα ζει με την σύνταξη της μάνας και της γιαγιάς…
Σημαντικός ηλικιωμένος συγγραφέας από νησί του Αιγαίου σε συνέντευξη που είχα πάει να του πάρω μου εξομολογήθηκε πόσο τον πληγώνει που όταν πάει στο χωριό του το βλέπει έρημο. Μου έδειχνε παλιές φωτογραφίες του χωριού με κουρέα, ψαρά, μπακάλη, τσαγκάρη, καφενέ.. Τώρα όλα κλειστά…Φεύγει και δακρύζει…(έτσι είπε).
Είχε να επισκεφτεί την γενέθλια γη του 2 χρόνια κι εφέτος που πήγε το χωριό δεν ήταν …άδειο. Παιδάκια παίζουν στους δρόμους, ανοιχτό το καφενείο-τώρα το λένε cafeteria, ανοιχτό το κουρείο, mini super market και …ψαράς. Ναι, ψαράς. Ένας νεαρός Ρουμάνος που περνάει από τις βίλες των …Αθηναίων και πουλάει την ψαριά του. Θησαυρίζει και το βράδυ δουλεύει στην ταβέρνα του χωριού που την άνοιξαν άλλοι Ρουμάνοι πατριώτες του. Είναι –ο ψαράς- 28 χρονών κι έχει 2 παιδάκια… Είναι άνω των 30 τα 2 εγγόνια του συγγραφέα, σπουδάζουν στην Ευρώπη και ζήτημα αν έχουν πάει στο χωριό 1-2 φορές στην ζωή τους. Όταν τελειώσουν τις …σπουδές αυτά τα …φωτεινά μυαλά, ποιο το μέλλον τους; Γιατί ο παπούς κι οι γονείς τους αλλά κι οι ίδιοι έστω στα 25 δεν κατάλαβαν που πάει το πράγμα να αλλάξουν προσανατολισμό; Τι φωτεινά μυαλά είναι που δεν τους προβληματίζει η επιβίωση τους;
Κυρία φίλη μου πούλησε πριν τρία χρόνια το πατρικό της κτήμα στην Σαντορίνη κι επένδυσε το ποσό της πώλησης στο μεταπτυχιακό του κανακάρη της (30άρης) στην Σκωτία. Ο ‘μικρός’ επέστρεψε, είναι 33 κι άνεργος. Το κτήμα; Αλβανοί που από χέρσο το μετέτρεψαν σε αμπέλι όπως ήταν την εποχή του πατέρα της κυρίας και φυσικά η κυρία Αθηναία μετά την εγκατάσταση στην Αθήνα το είχε εγκαταλείψει. Ο Αλβανός το δουλεύει με τους δυο έφηβους γιούς του που ο ένας θα σπουδάσει οινοποιός κι ο άλλος γεωργικά σε δωρεάν σχολές ΟΑΕΔ με στόχο να ανοίξουν οινοποιείο. Τι λέτε; Θα τα καταφέρουν; Ασφαλώς. Κι αν δεν σεβόμουν τα χρόνια και την αναπηρία της μητέρας θα της έλεγα να μην φύγει γκαρσόνι στην Ευρώπη ‘ο μικρός’ το …φωτεινό μυαλό αλλά να περιμένει να ανοίξουν οι μικροί Αλβανοί το εργοστάσιο να τον πάρουν εργάτη να φτιάχνει κρασιά. Φωτεινό μυαλό ένας σχεδόν 35άρης που μέχρι τώρα ζεί με την σύνταξη ανάπηρης μάνας και περιμένει με μέσο διορισμό;
Μακρινός συγγενής από την πλευρά της μητέρας μου θυσίασε ελαιώνα για μεταπτυχιακά της μοναχοκόρης στην Οξφόρδη. Χρόνια σπουδές και το ‘φωτεινό μυαλό’ επέστρεψε υποψήφια διδάκτωρ-να σας πω δεν κατάλαβα καλά-, κάτι πάντως με ωκεανούς έχει σχέση η διατριβή της. Τόλμησα και είπα : -Μα η Ελλάδα δεν έχει …ωκεανούς , που θα βρει δουλειά ‘η μικρή’. Εχθρός τους έγινα. ‘Η μικρή’, το φωτεινό μυαλό μετά από χίλια παρακάλια του πατρός βρήκε δουλειά στα ΕΛΤΑ διανομέας για ένα μόνο εξάμηνο. Άλλαξε η κυβέρνηση, δεν πρόλαβε ο πατέρας να την διορίσει. Τώρα; 38 κι άνεργη. Κι αγοράζουν και το λάδι από τους Βούλγαρους που αγόρασαν τον ελαιώνα τους. Οι Βούλγαροι είναι κάτω των τριάντα κι έχουν 3 παιδιά…Το φωτεινό μυαλό δεν μπορούσε να σπουδάσει στα ΤΕΙ Πάτρας φυτική παραγωγή και να ασχοληθεί με την έτοιμη δουλειά το κτήμα; Τώρα στα 38 θα κολυμπούσε στο τάληρο και θα είχε και τρία παιδιά. Και πτυχίο. Ρωτάω.
Φωτεινό μυαλό στην πολυκατοικία μου 34χρονη με μεταπτυχιακό στην Γαλλία -φυσικά με ρουσφέτι -,βρήκε δουλειά στα Δικαστήρια με 550 ευρώ!!! Μεταπτυχιακό και 3 ξένες γλώσσες. Οι γονείς πήραν ‘της μικρής’ δώρο αυτοκίνητο να πηγαίνει το παιδί στη δουλειά. Στον πρώτο όροφο και σε κενό για χρόνια μικρό δυάρι εγκαταστάθηκαν νεαρό ζευγάρι-οι πρώτοι ξένοι που μπαίνουν στην πολυκατοικία μας-, ο άνδρας Βούλγαρος 28 ετών κι η γυναίκα Ρουμάνα 26 ετών. Έχουν δυο παιδιά του δημοτικού. Αγράμματοι; Όχι. Η Ρουμάνα σπουδάζει σε ΙΕΚ και οι δύο γνωρίζουν και διδάσκουν στα παιδιά τους τις μητρικές τους γλώσσες συν Ρωσικά που έμαθαν στα σχολεία της πατρίδας τους. Άρα τα παιδιά τους από το σπίτι θα γνωρίζουν 3 ξένες γλώσσες, Αγγλικά στο σχολείο και Ελληνικά και φυσικά οι γονείς από μικρά θα τα στρώσουν στη δουλειά. Ερώτηση. ‘Η μικρή’ του ρετιρέ η 34χρονη πότε θα κάνει οικογένεια; Και με τι χρήματα; Με των γονέων; Αιώνια θα ζουν οι γέροι της; Άρα αν κάνει ποτέ ένα παιδί σκεφτείτε τι προσόντα θα έχει αυτό σε σύγκριση με αυτά του πρώτου ορόφου;
Κι αυτό το γράφω-για το παιδί-, για όσους λένε κάντε παιδιά να σωθούμε. Λάθος. Ποιοι θα τα κάνουν τα παιδιά; Τα …φωτεινά μυαλά που μέχρι τα 35 δεν έχουν κερδίσει δουλεύοντας ούτε ένα ευρώ και τι θα τα διδάξουν; Να κάθονται μέχρι τα 35;
Αυτοί είχαν την πολυτέλεια να το πράξουν λόγω εσόδων γονέων, τα παιδιά τους; Η Παιδεία στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια δουλεύει αποκλειστικά για την παραγωγή φτηνών εργατικών χεριών πτυχιούχων για τις ανάγκες του καπιταλιστικού συστήματος. Γονείς και φωτεινά μυαλά δεν το κατάλαβαν; Αλλά είπαμε, εγώ με ρουσφέτι το παιδί μου σε μια θέση στο Δημόσιο , να καμαρώνω και για τον επιστήμονα που έχω κι ας πάνε οι άλλοι έξω για δουλειά.
Φωτεινό μυαλό είναι ο άνθρωπος όχι με τα πτυχία στο βιογραφικό αλλά με την καλλιέργεια πνεύματος. Είναι φωτεινό μυαλό άνθρωπος στα τριάντα που δέχεται να τον συντηρούν ακόμη οι γονείς, δεν ξέρει που πέφτει το χωριό τους αλλά ζητάει κάρτα για να πάει διακοπές στην Ύδρα; Να ξεκουραστεί ‘ο μικρός’ από τα διαβάσματα…
Ίσως, στις μικρότερες πόλεις που δεν υπάρχουν τόσοι ξένοι δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτή η μεγάλη ανατροπή που συμβαίνει στα αστικά κέντρα όπου η παραγωγή και το εμπόριο πέρασαν στα χέρια ξένων κι οι αστοί είναι πλήρως εξαρτόμενοι από αυτούς.
Μια βόλτα στην πόλη μου θα σας πείσει. Ακόμη και τσαγγάρη αποκτήσαμε μετά από πολλά χρόνια. Νεαρός Ρωσοπόντιος –θησαυρίζει με την φτώχεια μας- , που τα παλιά χρόνια που πετάγαμε τα χαλασμένα παπούτσια και αγοράζαμε νέα ενώ τώρα …τα πάμε στον τσαγγάρη. Τον Ντμίτρι. Έχει φωτογραφίες από τον Πόντο στο μαγαζάκι του, μιλάει Ρώσικα-τα διδάσκω και σας βεβαιώ τα μιλάει καλύτερα κι από εμένα, Ποντιακά, Ελληνικά κι Αγγλικά από το σχολείο. Όλη την ιστορία του Πόντου την γνωρίζει άριστα και παίζει και Ποντιακή λύρα. Ερώτηση. Ποιος από τους δύο είναι το φωτεινό μυαλό; Ο τσαγγάρης ή ο 35άρης της κυρίας ΑΜΕΑ παραπάνω με το πτυχιακό; Ρωτάω. Α, ο Ντμίτρι στα 24 χρόνια του όπου να είναι παντρεύεται. Αυτός θα ταΐζει το παιδί του μόνος, δεν θα περιμένει από τους γονείς του. Η καταγωγή του είναι από την θρυλική Σαντά του Πόντου με τους μεγάλους ήρωες του Ποντιακού Ελληνισμού . Θα ήθελα να ήταν γιός μου. Εσείς ;
Η μικρανιψιά μου στα 20 απαιτεί χαρτζιλίκι από τη γιαγιά της για μανικιούρ κάθε Σάββατο κι όλα τα σχετικά. Η 18χρονη Ντόνα της Βουλγάρας μοδίστρας μισή μέρα στο Λύκειο, μισή στο ραφτάδικο με την μητέρα της. Γνωρίζει Βουλγάρικα, Ρώσικα από την μητέρα, Αγγλικά από το Λύκειο, Ελληνικά, είναι αριστούχα, και θα σπουδάσει σε σχολή σχεδίου ραπτική. Μου είπε η μικρή Ντόνα-αυτή είναι μικρή-, ότι αφού τελειώσει ραπτική και δουλεύει από το πρωί στο ραφτάδικο για να ξεκουράσει την μητέρα της κατόπιν θα γραφτεί στην Φιλοσοφική Σχολή να σπουδάσει παράλληλα ιστορία που την αγαπάει πολύ…
ΝΑ ΤΟ ΦΩΤΕΙΝΟ ΜΥΑΛΟ που δεν θα φύγει έξω γκαρσόνι και ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ… ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΕΔΩ…
Πίνακας ζωγραφικής: Henriette Browne (1829).
Τασσώ Γαΐλα.
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.
